Wat is een leventestament?

Regie over je leven

In een levenstestament staat wie tijdens je leven namens jou beslissingen mag nemen en waarover: alleen over jouw geld en andere bezittingen of ook over je medische en persoonlijke zaken? Eventueel kan je verschillende vertrouwenspersonen aanwijzen, ieder met eigen bevoegdheden (bijvoorbeeld een voor de financiële zaken en een ander voor de medische). Het levenstestament blijft gelden, ook als je zelf niet meer in staat bent je belangen te behartigen. Zo houd je de regie over je leven, juist als je zelf niet (meer) kunt beslissen. Het levenstestament eindigt als je overlijdt.

Volmacht

Een levenstestament bestaat vaak uit twee volmachten: een voor de financiële belangen en een voor de medische en persoonlijke zaken. Daarnaast kan je in een levenstestament vastleggen wat je specifieke wensen zijn (bijvoorbeeld of de gevolmachtigde namens jou mag schenken en zo ja, aan wie en onder welke voorwaarden). Je legt alles in één akte vast: het levenstestament.

Wilsbekwaam

Op het moment van opstellen moet je de beslissingen die je in het levenstestament neemt goed kunnen overzien. Je bent dan wilsbekwaam. Het is de taak van de notaris om te controleren of je dat bent. Bij twijfel kan hij met jouw toestemming een arts inschakelen om vast te stellen of je nog wilsbekwaam bent. Dat voorkomt dat er achteraf vragen kunnen komen over de geldigheid van je levenstestament.

Wanneer heb ik een levenstestament nodig?

Er zijn verschillende situaties denkbaar, waarin je een levenstestament nodig kunt hebben. Het kan zijn dat je, bijvoorbeeld na een ongeluk, in coma ligt of ernstig verlamd of verzwakt bent. Ook is het mogelijk dat je geestelijk achteruit gaat. In al die gevallen bent je niet langer in staat om zelf je financiële of medische belangen te behartigen.

Wanneer gaat het levenstestament in?

In het levenstestament staat opgenomen vanaf welk moment de bevoegdheden van jouw vertrouwenspersoon in werking treden. Meestal is dit het moment dat een arts een verklaring heeft afgelegd dat je zelf niet meer in staat bent om je eigen belangen te behartigen ten gevolge van lichamelijke zwakte of wilsonbekwaamheid.

Wat als ik geen levenstestament heb?

Als je niet langer in staat bent om je eigen belangen te behartigen (bijvoorbeeld omdat je in coma ligt of dement bent) en je hebt geen levenstestament, dan kan de rechter op verzoek jouw vermogen onder bewind stellen. De rechter wijst dan een bewindvoerder aan die jouw vermogen mag beheren. De rechter kan een familielid benoemen tot bewindvoerder, maar kan ook besluiten een buitenstaander te benoemen. Deze bewindvoerder mag alleen het vermogen beheren. Voor ingrijpende beslissingen, zoals de verkoop van een woning of het doen van een schenking, moet apart een machtiging worden gevraagd aan de rechter. Bovendien moet de bewindvoerder jaarlijks verantwoording afleggen aan de rechter.

Gaat het om het nemen van beslissingen op medisch gebied, dan kan de rechter daarnaast een mentor benoemen. Dat kan dezelfde persoon zijn als de bewindvoerder, maar dat hoeft niet.

Ik ben getrouwd. Heb ik dan wel een levenstestament nodig?

Vaak wordt er gedacht dat de eigen partner namens jou mag beslissen, als je daar zelf niet meer toe in staat bent. Heb je dat echter niet vooraf vastgelegd in een levenstestament, dan zal je partner niet namens jouw het huis kunnen verkopen of aan je bankrekening kunnen komen als je daar zelf niet meer toe in staat bent. Je partner zal dan alsnog een bewind moeten aanvragen bij de rechter en moeten aangeven dat hij/zij zelf wel bewindvoerder wil zijn.